 |
| Nhà hát lớn |
Nổi bật trong những công trình kiến trúc vẫn còn hiện hữu ở trung tâm Thành phố là Nhà hát Lớn, Bảo tàng Lịch sử Quốc gia, cầu Long Biên, nhà thờ Lớn Hà Nội, nhà thờ Cửa Bắc, Đại học Tổng hợp cũ (trước là Viện Khoa học Đông Dương), Ngân hàng Nhà nước (trước là Ngân hàng Đông Dương), Bắc Bộ Phủ nay là Nhà khách Chính phủ, Phủ toàn quyền Đông Dương (nay là Phủ Chủ tịch), chợ Đồng Xuân… Mỗi công trình kiến trúc đều mang nét đặc trưng riêng. Chẳng hạn như Nhà hát Lớn được xây dựng năm 1901 và hoàn thành năm 1911 theo nguyên mẫu Nhà hát Opera Garnier ở Pari nhưng mang tầm vóc nhỏ hơn và sử dụng các vật liệu phù hợp với điều kiện khí hậu địa phương. Nhà hát là tác phẩm của 2 kiến trúc sư Harlay và Broyer mang nhiều màu sắc, đường nét kiến trúc của các nhà hát ở miền Nam nước Pháp. Gần Nhà hát Lớn là Bảo tàng Lịch sử Quốc gia do kiến trúc sư C.Batteur và E.Hebrard thiết kế năm 1925. Công trình này có thể coi là đại diện của phong cách kiến trúc Đông Dương bởi nó kết hợp hài hòa giữa các giá trị của kiến trúc Pháp với các giá trị kiến trúc bản địa. Nét nổi bật của kiến trúc Bảo tàng là hình khối bát giác mang phong cách kiến trúc Trung Hoa cổ. Nhưng toàn bộ khối mái ba lớp với các con sơn chồng lên nhau lại gợi hình ảnh của tháp chuông chùa Keo, Thái Bình. Không xa Bảo tàng Lịch sử Quốc gia, cây cầu Long Biên là cây cầu thép đầu tiên bắc qua sông Hồng do người Pháp xây dựng từ năm 1898 - 1902, mang tên Doumer (theo tên của Toàn quyền Đông Dương Paul Doumer thời bấy giờ). Trong số các kiến trúc thời Pháp, Nhà thờ Lớn là nơi thường xuyên diễn ra các sinh hoạt tín ngưỡng của các giáo dân thuộc tổng giáo phận Hà Nội. Nhà thờ có chiều dài 64,5m chiều rộng 20,5m và hai tháp chuông cao 31,5m với những trụ đá to nặng bốn góc… Nhà thờ được thiết kế theo phong cách kiến trúc Gothic, làm theo mẫu của Nhà thờ Đức Bà Paris với những mái vòm uốn cong, rộng, hướng lên bầu trời. Vật liệu xây dựng chính của nhà thờ là gạch đất nung, tường trát bằng giấy bồi.
 |
| Cầu Long biên HN |
Bên cạnh các công trình kiến trúc là các biệt thự cổ thời Pháp. Theo thống kê của Sở Xây dựng Hà Nội hiện có khoảng 1.253 biệt thự cũ xây dựng trước năm 1954 trên địa bàn các quận Ba Đình, Tây Hồ, Hoàn Kiếm, Hai Bà Trưng, Đống Đa, được phân loại để tổ chức quản lý. Đi dọc theo các tuyến phố Phan Đình Phùng, Trần Phú, Trần Hưng Đạo, Lý Thường Kiệt…, phía sau những hàng cây cổ thụ sấu, xà cừ, cơm nguội xanh mát sẽ dàng nhận thấy những căn biệt thự cổ được xây dựng theo phong cách Pháp nhưng vẫn thấp thoáng hơi thở cuộc sống người Việt. Ngoài ra, còn có những căn biệt thự, những ngôi nhà ở mang kiến trúc thời Pháp ở trong khu vực phố cổ. Các căn biệt thự cổ có những kiểu dáng khác nhau bởi chủ nhân có nguồn gốc xuất xứ từ nhiều địa phương khác nhau của Pháp. Do vậy, khi thiết kế các căn nhà, các kiến trúc sư người Pháp đã cố ý lồng ghép phong cách kiến trúc của từng địa phương ở Pháp theo sự xuất thân của chủ nhân các ngôi biệt thự.
 |
Hiện nay phần lớn các công trình kiến trúc thời Pháp, biệt thự cổ trên các tuyến phố được sử dụng như là các công trình văn hóa hoặc do các cơ quan nhà nước quản lý, đại sứ quán sử dụng. Còn lại một số biệt thự cổ hoặc căn hộ kiểu Pháp xây dựng trước năm 1954 được người dân sử dụng thành nhà ở, buôn bán. Do nhu cầu, không ít biệt thự bị xuống cấp hoặc đã được sửa chữa chắp vá, manh mún đã khiến cho một số đường nét kiến trúc đặc trưng bị biến dạng.
 |
| Nhà thờ Cửa Bắc |
Dấu ấn của những công trình kiến trúc mang phong cách Pháp còn hiện hữu khá sâu đậm ở Hà Nội. Tuy nhiên, việc khai thác giá trị các công trình kiến trúc này cũng như các biệt thự cổ trong hoạt động du lịch vẫn còn hạn chế. Từ cuối năm 2017, Nhà hát Lớn mở cửa phục vụ khách du lịch tham quan, khám phá về lịch sử, kiến trúc, cảnh quan kết hợp với xem chương trình biểu diễn nghệ thuật. Trong tour khám phá phố cổ Hà Nội hoặc city tour, một số đơn vị lữ hành đã đưa vào chương trình tham quan, tìm hiểu về một số công trình kiến trúc và biệt thự cổ Hà Nội như Nhà hát Lớn, chợ Đồng Xuân, cầu Long Biên, Bảo tàng Lịch sử Quốc gia hay Nhà tù Hỏa Lò… Công ty CP Xe điện Đồng Xuân, Công ty Du lịch Việt Nam tại Hà Nội, Tổng công ty Vận tải Hà Nội cũng đã lồng ghép đưa các công trình kiến trúc thời Pháp vào các tuyến tham quan bằng xe điện hoặc xe buýt du lịch 2 tầng (Hanoi City Tour Hop on Hop off). Tuy vậy, trong những tour tham quan Hà Nội, những công trình kiến trúc thời Pháp chưa được coi là những điểm đến chính, mới chỉ được lồng ghép vào trong tour và dừng lại ở việc cho khách du lịch xem, nghe thuyết minh và chụp ảnh. Các đơn vị lữ hành cũng chưa có được hệ thống thông tin chi tiết về những giá trị lịch sử, văn hóa, kiến trúc của những công trình để xây dựng tour chào bán cho khách du lịch. Vì thế cho đến nay vẫn chưa có tour chuyên đề dành riêng cho việc khám phá, nghiên cứu về những giá trị đặc trưng của các công trình kiến trúc thời Pháp ở Hà Nội. Mặt khác, đối với những công trình là biệt thự, nhà cổ thì khó để tổ chức tour cho khách đến tham quan, nghiên cứu do khó đạt được sự hợp tác từ chủ sở hữu… Những thách thức này cần có sự chung tay của cơ quan quản lý, các đơn vị lữ hành và các chủ sở hữu công trình kiến trúc để khai thác hiệu quả hơn nữa nét đặc trưng độc đáo này ở Thủ đô.
.jpg)
