 |
| Nhà giáo Lê Anh Vân (người chính giữa) – Hiệu trưởng Trường Tiểu học Đống Đa – đang cùng giáo viên hướng dẫn tiết học Giáo dục Địa phương về Hồ Hoàn Kiếm |
Hiệu trưởng Trường Tiểu học Đống Đa - Nhà giáo Lê Anh Vân cho biết: “Kiến thức các em tiếp nhận không chỉ là đọc, viết mà còn là bài học về lòng biết ơn, đạo đức, truyền thống văn hóa và niềm tự hào dân tộc.” Những kiến thức mà các con học sinh được học ngay từ những năm tháng đầu đời về lòng biết ơn, biết trân trọng và sẻ chia chân thành với mọi người và môi trường sống xung quanh sẽ là dòng chảy kiến thức nối dài chảy suốt cùng quá trình hình thành nhân cách và vốn sống cho các con. Qua đó, giúp các con học sinh hình thành nét đẹp, nết người. Đó chính là điều quý báu để hình thành một nhân cách sống thiện lành, biết trân trọng và quý giá những điều mình được hưởng và cống hiến. Chương trình “Giờ học Giáo dục địa phương” được triển khai cuốn chiếu từ năm học 2020–2021, bắt đầu với lớp 1 và đến năm học 2024–2025 đã hoàn tất ở tất cả các cấp phổ thông.
Để có được các giờ học Giáo dục địa phương chất lượng. Ngoài sự chỉ đạo định hướng của Đảng, nhà nước và Bộ Giáo dục nói chung thì bản thân chúng tôi, bản thân mỗi cá nhân trong Tập thể Trường Tiểu học Đống Đa và Ban giám hiệu nhà trường đều phải nỗ lực học tập nhau, chia sẻ và cùng nhau nghiên cứu để có được phương pháp giảng dạy và truyền thụ kiến thức tốt nhất, làm sao học sinh tiếp thu được nhiều kiến thức nhất và hào hứng đón nhận giờ học nhất. Để sao cho mỗi giờ lên lớp là một món quà đặc biệt mà các thầy cô giáo dành tặng các học sinh thương yêu một trải nghiệm sống động, thú vị để các em yêu thích đón nhận món quà nhân văn ý nghĩa này.
Từ ý tưởng nhân văn đến trải nghiệm thực tế trong giờ học Giáo dục địa phương
Thật may mắn cho tôi, người viết bài này khi được tham dự một buổi giảng dạy giờ học: Giáo dục địa phương do cô giáo Nguyễn Thị Kim Hoa, Giáo viên chủ nhiệm lớp 1A5 Trường Tiểu Học Đống Đa, TP. Hà Nội giảng dạy. Thật hạnh phúc khi thấy các con háo hức đón chờ giờ học thì đủ thấy giờ học đó hấp dẫn đến thế nào.
Nhà giáo Anh Vân chia sẻ: sau mỗi buổi học dự giờ như vậy, tất cả các thành viên thầy cô giáo trường Đống Đa chúng tôi cùng ngồi lại với nhau, cùng chia sẻ với nhau, cùng nhau đúc rút kinh nghiệm và cùng nhau soạn giáo án tốt nhất để khi đưa vào giảng dạy, các con học sinh hiểu bài nhanh nhất, khơi được mạch nguồn ưa thích học tập và khả năng tư duy trong mỗi học sinh thương yêu.
Kiên nhẫn, dịu dàng, đồng cảm và thấu hiểu. Đó là những đức tính mà các thầy cô giáo nơi mái trường Tiểu học Đống Đa thân yêu dành cho các con. Cô giáo Nguyễn Thị Kim Hoa - Giáo viên chủ nhiệm lớp 1A5 - Trường Tiểu học Đống đa chia sẻ: Truyền thụ kiến thức cho học sinh tiểu học là phải thấu hiểu tâm lý của các con bởi mỗi con có một cá tính riêng cùng mỗi gia đình có một nề nếp sống và cách giáo dục khác nhau nên để dung hòa các con sống biết thương yêu và chia sẻ và đồng cảm với các bạn khác là phải hiểu thấu tâm lý các con.
 |
| Cô Nguyễn Thị Kim Hoa khơi gợi hứng thú cho học sinh đầu giờ học |
Cô Kim Hoa cho biết: Năm nay sĩ số lớp 1A5 có 40 em học sinh, 19 nữ và 21 nam, có hai con hiếu động hơn so với các bạn. Để các con theo được cùng các bạn trong lớp là cả một quá trình gian nan. Phải kiên nhẫn và thực sự coi các con là con ruột của mình và mình là mẹ của các con chứ không phải coi các con là những người học trò của mình. Khi mình là người mẹ quan tâm thương yêu các con thì mới tạo được niềm tin của các con với mình, qua đó mình mới dạy bảo được các con tốt hơn.
Có tham gia một tiết học Giáo dục địa phương mới thấy được sự kỳ công trong việc chuẩn bị giáo án và tâm huyết cũng như tình thương yêu mà cô giáo dành cho học sinh của mình. Không khí của buổi học đem lại cho tất cả học sinh và những người dự giờ một cảm tưởng đây không phải là một giờ học của các con tại lớp học mà đó là khoảng thời gian để các thầy cô giáo trong trường cùng các học sinh thân yêu của mình chia sẻ và đồng cảm với nhau về một sự việc đang diễn ra và được tất cả mọi người cùng quan tâm, tất cả cùng hào hứng, tất cả cùng say mê, trong khi các cô giáo thì chăm chú ghi chép xuống những đánh giá, những cảm nhận của mình về bài giảng hôm nay của đồng nghiệp mình thì cô giáo Kim Hoa cùng các tổ học sinh tranh luận sôi nổi để đi tới thống nhất câu trả lời mà cô giáo hỏi, sau đó cả tổ cử bạn đại diện cho tổ lên bảng để trả lời câu hỏi của cô giáo trước cô giáo chủ nhiệm và cả lớp và BGH dự giờ. Tuy mới là học sinh lớp 1 nhưng phong thái các con đứng lên trả lời câu hỏi thật đĩnh đạc và rất tự nhiên, ngắm nhìn những cánh tay của cả lớp xung phong xin cô giáo cho đứng lên phát biểu trả bài mới thấy cảm nhận được thế nào về sự dẫn dắt tài tình qua lời dẫn giảng của cô giáo chủ nhiệm đã chạm đến được niềm yêu thích học hỏi, đam mê khám phá và mong muốn được chia sẻ sự hiểu biết của các em học sinh đối với bài học ngày hôm nay tuyệt vời như thế nào.
Thời gian tiết học Giáo dục địa phương là 45 phút , hôm nay các con được học tiết học Giáo dục địa phương với chủ đề: Sự tích Hồ Hoàn Kiếm, trong thời gian tham gia tiết học này, các con từng bước được truyền thụ kiến thức để nhận biết về lịch sử sự tích tại sao hồ có tên gọi của hồ Hoàn Kiếm hay còn có tên là Hồ Gươm cùng các biểu tượng công trình văn hóa cũng như các dấu tích điểm nhấn kiến trúc từ xa xưa đến hiện tại có mặt trong quần thể kiến trúc văn hóa liên quan tới Hồ Hoàn Kiếm.
Trong dòng chảy theo dấu chân tiền nhân, những giá trị nhân văn và các nét đẹp văn hóa đã được cô giáo giáo dẫn dắt một cách tài tình, dễ hiểu và đầy hứng thú. Chỉ với một tiết học về địa danh Hồ Gươm thôi mà cô giáo giáo đã chuẩn bị cho các con một chuyến du lịch đầy hứng khởi và thú vị. Không chỉ chăm chút giáo án thật kỹ lưỡng về kiến thức để truyền thụ cho các em học sinh thân yêu của mình, bản thân cô giáo Kim Hoa cũng chăm chút từ trang phục của chính cô, cô chọn trang phục đứng lớp là tà áo dài truyền thống như ngầm gửi thông điệp thể hiện sự trân trọng đối với cảnh quan mà cô cùng các em học sinh đang tìm hiểu và trải nghiệm.
 |
| Cô Nguyễn Thị Kim Hoa tận tình hướng dẫn học sinh trong giờ Giáo dục địa phương |
Lối dẫn chuyện tài tình, cởi mở, như một sợi chỉ đỏ kết nối giữa truyền thống văn hóa và đời sống thực tại, cô giáo đã dẫn dắt các em học sinh qua nhiều tầng cùng bậc cảm xúc, từ quen đến lạ, từ nhiều em đã được bố mẹ đưa đi chơi trên Hồ Gươm mà chưa biết đến trước khi vào đền Ngọc Sơn thì hai bên cổng đền là Đài Nghiên và tháp Bút, đến sự tích về tháp Hoà Phong, sự tích cụ Rùa v,v… Hành trình cô trò cùng du lịch qua màn ảnh nhỏ có sự hỗ trợ của ứng dụng AI và trải nghiệm công dân số Stem. Các phương tiện số hóa này được các cô giáo cập nhật và đưa vào ứng dụng sao cho tất cả trở thành những giáo cụ trực quan sinh động nhằm giúp học sinh hiểu bài nhanh, hứng thú học. Từng câu hỏi dẫn dắt tài tình theo giáo án của cô giáo, từng khoảng thời gian dành cho các tổ học sinh cùng hào hứng thảo luận với nhau để đưa ra đáp án trả lời câu hỏi của cô giáo là câu trả lời minh chứng cho việc đi đúng hướng trong phương pháp giảng dạy mà nhà giáo Anh Vân - Hiệu trưởng Trường Tiểu học Đống đa cùng các đồng nghiệp thân yêu của mình đang thực hiện.
Khi được hỏi cảm nhận của con thế nào về buổi học. Lớp trưởng là một cô bé xinh xắn đáng yêu đã trả lời, con thích lắm, con sẽ thật ngoan, học thật giỏi để Chủ nhật này con xin bố mẹ cho đi phố đi bộ trên Hồ Hoàn Kiếm, đi thăm các nơi như bài học hôm nay cô giáo dạy, các bạn khác cũng chia sẻ; bây giờ con mới biết có tháp Bút và đài Nghiên, các con đã bày tỏ thái độ không vui khi thấy những hình ảnh vứt rác bừa bãi hay làm mất vệ sinh cảnh quan xung quanh hồ Hoàn Kiếm, v, v… Buổi học chính là giáo cụ trực quan để các thành viên trong Trường Tiểu học Đống Đa cùng nhau chia sẻ cách truyền thụ kiến thức cho thế hệ kế cận cũng như cánh khơi nguồn niềm đam mê ham hiểu biết của các em học sinh. Có lẽ chính vì cách chia sẻ kiến thức như vậy nên không khí giờ học không mang tính chất nghiêm túc khô cứng mà là một không khí dạy bảo kiến thức trong gia đình ví như cha mẹ dạy con, ông bà và các thành viên trong gia đình đang chia sẻ kiến thức và dạy bảo con em mình.
Có tận mắt thấy tai nghe bài giảng của cô giáo Kim Hoa trong giờ học này mới thấy hết cái tâm huyết, cái tài tình của người truyền lửa bởi cô giáo Kim Hoa triệt để thực hiện kim chỉ nam mà cô giáo Hiệu trưởng nhà trường cùng tất cả các thầy cô giáo thống nhất là; giờ học Giáo dục địa phương không chỉ là giờ học để truyền đạt thêm kiến thức mà cao hơn cả chính là dịp để giúp học sinh lưu giữ vào trong ký ức của mình những địa danh gần gũi thân thương, góp phần làm nên văn hóa dân tộc. Từ đó, dẫn dắt học sinh hứng thú tìm hiểu, thêm tự hào về nơi mình sinh sống, nơi mình được sinh ra và thêm tự hào về truyền thống của cha ông, của các bậc tiền nhân dựng xây và giữ gìn Tổ quốc mình, qua đó cũng giáo dục và củng cố thêm ý thức gìn giữ và bảo vệ các địa danh cũng như bảo vệ nền văn hóa dân tộc, văn hóa bản địa.
Nhà giáo Anh Vân chia sẻ: Còn gì vui hơn trong sự nghiệp trồng người của mình khi cô và các đồng nghiệp được nghe lời chia sẻ cảm ơn của những bậc phụ huynh học sinh sau giờ các con họ học giáo dục địa phương với chủ đề: Tìm hiểu về Hồ Gươm.
“Phụ huynh chúng tôi trân trọng gửi lời cảm ơn tới cô giáo và cô Hiệu trưởng cùng các thầy cô trong trường. Qua giờ học giáo dục địa phương với chủ đề Hồ Gươm, sau buổi học đó, các con các con hớn hở hát từ trường về đến nhà bài hát: Yêu Hà nội, hào hứng rủ bố mẹ đi chơi ở phố đi bộ bờ Hồ, đọc tên và kể các địa danh văn hóa ở quanh Hồ Gươm… câu từ và cách các con nói chưa thật đầy đủ nhưng các bậc phụ huynh đều nhận thấy rõ niềm tự hào trong ánh mắt và lời kể của con họ. Họ chia sẻ là họ thấy ngạc nhiên khi con họ có thể nhớ được nhiều đến thế về Hồ Gươm khi chỉ qua một buổi học về Giáo dục địa phương, không những thế, họ rất vui khi thấy các con mình thực hiện các cử chỉ văn minh như không vứt rác bừa bãi, ăn kem xong, vứt rác đúng chỗ quy định, không hái hoa hay nhắc mọi người đi cùng đứng xa bồn hoa không dẫm vào các bồn hoa khi chụp ảnh,v.v…
Những cảm nhận sâu sắc sau khi tham dự tiết học Giáo dục địa phương
Khi viết lại những dòng cảm nhận của mình sau khi được tham dự tiết học: Giáo dục địa phương thì trong tôi chỉ thấy tràn ngập một niềm hạnh phúc , trân trọng và biết ơn vô bờ đối với các thầy cô giáo, những người gánh trên vai trách nhiệm ươm mầm cho những thế hệ kế cận, cho những chủ nhân tương lai của Tổ quốc Việt Nam.
Khi tôi đang ngồi viết những dòng này thì ngoài kia đang tràn ngập một rừng hoa và những lời chia sẻ chân thành của các em học sinh và các bậc phụ huynh dành để trân trọng hướng tới đó là ngày lễ kỷ niệm tri ân các thầy cô giáo. Ngày 20/11 hàng năm là ngày mà nhân dân Việt Nam dành để tri ân công đức thầy cô giáo dạy dỗ thế hệ kế cận, tri ân những người đã đóng góp những giá trị nhân văn cho đời.
Những con chữ không thể viết ra để bày tỏ hết được lòng biết ơn chân thành dành cho những người thầy, những người cha, người mẹ đang ngày đêm miệt mài với sứ mệnh và sự nghiệp trồng người của mình. Câu chữ tột cùng để bày tỏ lòng biết ơn các thầy cô giáo gói gọn trong hai từ: Tri ân.
Trong ghi chép này, xin phép cho tôi không nêu tên cô bé lớp trưởng và tên các con đã trả lời câu hỏi của tôi vì câu hỏi mà tôi hỏi cô bé lớp trưởng lớp 1A5 trường Tiểu học Đống Đa cũng là câu hỏi tôi dành cho cả lớp. Các con đều bày tỏ niềm yêu thích giờ học này, vì vậy tất cả các con đều được khen và vinh danh như nhau bởi các con là một tập thể thương yêu, đoàn kết và thân thiện với nhau.
Tôi thấm thía lời nhà giáo Anh Vân - Hiệu trưởng trường Tiểu học Đống Đa khi cô chia sẻ về sứ mệnh của người ươm mầm trồng cây người, nhà giáo Vân Anh chia sẻ: “ Là người mẹ, trải qua quá trình vừa giảng dạy vừa làm quản lý hơn 40 năm, tôi thấy song song với việc dạy cho các em học sinh biết đọc con chữ, chúng tôi chú trọng vào dạy các con biết ý nghĩa thâm sâu của câu chữ mà các con được học để các con hiểu thế nào là đạo lý trong câu nói: Uống nước nhớ nguồn; Làm con phải Hiếu; Công cha như núi Thái Sơn; Yêu Tổ quốc; Yêu đồng bào v, v… học là phải hiểu, hiểu là phải thực hành, mỗi đứa trẻ là một mầm cây, cây cũng như các con học sinh có được chăm sóc giáo dưỡng tốt, có được dạy bảo và rèn cặp, có nhận thức tốt về lòng biết ơn, tri ơn và đền ơn thì mới nảy sinh nhân cách sống tốt đẹp với bản thân và tất cả môi trường sống xung quanh. Như để có được một viên Ngọc đẹp thì ta phải kiên nhẫn mài dũa chăm sóc thì mới có ngày ta nhận được thành quả mà mình mong đợi.
Là những công dân được sống, làm việc và cống hiến tại Đống Đa, chúng tôi rất biết ơn và tự hào khi nơi chúng tôi sinh sống và làm việc có một quần thể di tích đánh dấu niềm tự hào của dân tộc Việt nam đó chính là Gò Đống Đa và khu tưởng niệm người anh hùng dân tộc đó là Đức vua Quang Trung( Nguyễn Huệ). Để các con thêm trân quý các bậc tiền nhân có công xây dựng Đất nước mà địa phương đang lưu danh cũng như để các con thấy biết ơn và tự hào về nơi các con đang được sinh sống và học tập, hàng năm Trường Tiểu học Đống đa chúng tôi có tổ chức lễ dâng hương và kết nạp đội viên cho các con học sinh tại khu tưởng niệm Vua Quang Trung (Nguyễn Huệ). Tại buổi lễ trang trọng này, các con được sống cùng dòng chảy lịch sử để hiểu biết và trân trọng những giá trị mà thế hệ ông cha đã bao đời vun đắp các giá trị sống nhân văn.
Giáo dục từ sớm cho các con học sinh biết giá trị của Chân, Thiện, Mỹ là chúng ta, những người đi trước đã dành tặng cho thế hệ kế cận một món quà vô giá, món quà nhân cách thiện lành này sẽ giúp các con bay cao trên đôi cánh ước mơ của mình hướng tới chân trời tốt đẹp, chân trời của lối sống trọn vẹn trong ba từ: Chân - Thiện - Mỹ.”
