Nhắc đến Quảng Ngãi phần lớn du khách sẽ nghĩ ngay đến những món ngon đặc sản như bánh đập, bún cá ngừ, mì Quảng... Tuy nhiên không phải ai cũng biết và thưởng thức don - đặc sản nức tiếng của vùng đất này.
Đối với du khách miền Bắc hay miền Nam, con don có lẽ là cái tên khá lạ, thậm chí có những người chưa từng nghe qua bởi đây là đặc sản chỉ có ở Quảng Ngãi. Con don mà nhiều người thắc mắc thuộc loài nhuyễn thể, họ nhà hến, vỏ mỏng hình quả trám úp vào nhau, con dài nhất chưa đến 2cm.
Don thường sống ở sông Trà và sông Vệ, từ lâu đã trở thành một món ăn đặc sản phổ biến tại Quảng Ngãi. Mùa don nhiều nhất vào khoảng tháng 5, tháng 6 hàng năm.
Người dân địa phương sẽ đi cào don như cào nghêu, cào hến. Don Quảng Ngãi nhỏ xíu, vùi sâu dưới cát nên việc cào don cũng không phải dễ dàng. Muốn cào được số lượng lớn, người dân phải ngâm mình dưới nước hàng giờ.
Sau khi cào, người ta sẽ rửa, ngâm nước để don nhả hết cát. Luộc don tỉ lệ một phần don hai phần nước, luộc cho đến khi há miệng.
Khi don chín, đãi bỏ vỏ, lấy ruột cho vào nước luộc, nêm gia vị, mắm muối, thêm hành lá và hẹ, nhất định phải kèm với ớt xiêm mới tròn vị. Nước luộc don có vị ngọt thanh vô cùng dễ ăn do đó người dân Quảng Ngãi không quá cầu kì trong cách chế biến.
Canh don ăn với bánh tráng sống hoặc bánh tráng nướng và. Cách ăn truyền thống của người Quảng Ngãi là bẻ bánh tráng thành từng miếng nhỏ, cho vào tô súp nóng cho đến khi mềm và ngậm nước. Sau đó chỉ cần múc từng muỗng don ăn cùng để cảm nhận hương vị ngọt thanh hòa quyện. Đây có lẽ là cách thưởng thức don phổ biến nhất của người dân địa phương.
Ngoài cách ăn trên, người dân địa phương còn có thể chế biến thành món xào với hành, nấu canh rau cải, canh rau muống hay nấu cháo cũng rất ngon. Sang hơn có thịt don xào với miến, bún mì…
Nếu có dịp đến đây, du khách thập phương nhất định phải tìm và thưởng thức món ngon độc lạ này. Mua về làm quà cho gia đình và bạn bè cũng rất phù hợp. Quảng Ngãi có nhiều quán don, nổi tiếng vẫn là don ở Vạn Tượng, Nghĩa Hiệp, Phú Thọ…
Du khách có thể tham khảo các địa chỉ sau để thưởng thức đặc sản don Quảng Ngãi:
- Don Sông Trà: Số 119 Chu Văn An, phường Nghĩa Lộ, thành phố Quảng Ngãi
- Don Nghĩa Phú: Số 147 Nguyễn Công Phương, phường Nghĩa Lộ, thành phố Quảng Ngãi
- Don Thanh Nhàn: 576 Quang Trung, Nghĩa Chánh Bắc, Quảng Ngãi
- Don Gáo Dừa: Nghĩa Phú, Tư Nghĩa, Quảng Ngãi
- Don Cổ Luỹ: 20 Trà Bồng Khởi Nghĩa, Nghĩa Chánh Bắc, Quảng Ngãi
